Meepraten ≠ Medezeggenschap

De laatste tijd is de ondernemingsraad weer in het nieuws. Enerzijds wordt de OR een belangrijke rol toegedicht bij de ontwikkeling van oplossingen voor het financiële wanbeheer dat tot de huidige crisis heeft geleid. Anderzijds gaan er geluiden op om de OR af te schaffen want ondernemingsraden belemmeren de besluitvorming door zich alleen maar te beroepen op wettelijke rechten en plichten en denken niet constructief mee. De WOR zit ons in de weg! of We moeten de WOR versterken! Moet medezeggenschap wel? of Kan het niet anders? Als antwoord op deze uitroepen en vragen wordt naarstig gezocht naar nieuwe vormen van medezeggenschap. Hoe nieuw is die vernieuwing eigenlijk en leggen we met alle vernieuwingsdrang de medezeggenschap niet lam?

Duidelijke regels

Om van medezeggenschap te kunnen spreken moeten een aantal belangrijke randvoorwaarden zijn ingevuld. Er zijn duidelijke regels nodig in de omgang tussen nieuwe medezeggenschap en bedrijfsbestuur. De essentie van de medezeggenschap van werknemers blijft het meewegen van de belangen van de medewerkers als een stakeholder (belanghebbende) bij de besluitvorming in het bedrijf. Natuurlijk gaat het bij die besluitvorming om de inhoud en niet om de regels van het spel, maar zonder regels geen spel, maar een jungle waarin het recht van de sterkste geldt. We hebben op dit moment een wet die regels stelt en die snijden hout. Je kunt ook andere regels stellen met elkaar, maar zorg dat ze stevig verankerd zijn.

Je zegje doen is iets anders dan medezeggenschap. Elke medewerker heeft persoonlijke belangen. Om als stakeholder op te kunnen treden zullen die belangen dus op een of andere manier verenigd moeten worden. De medewerkers moeten onafhankelijk en collectief een eigen kijk ontwikkelen op de keuzes waar het bedrijf voor staat om daarop eigen keuzes en oplossingen los te laten.

Wederzijdse afhankelijkheid tussen de overlegpartners is de vierde belangrijke randvoorwaarde voor goede medezeggenschap. Overlegpartners moeten met elkaar tot overeenstemming moeten komen. Het bestuur moet niet buiten de medezeggenschap om kunnen opereren. Als het management toch wel zijn gang kan gaan, waarom zouden ze dan met andere stakeholders overleggen? Elke vorm van medezeggenschap moet zorgen dat het management niet om haar inbreng heen kan, of dat het management heel graag haar inbreng wil hebben.

De laatste twee voorwaarden zijn niet zomaar in regels te vatten. Deze voorwaarden moeten gecreëerd en onderhouden worden door acties, houding en gedrag van medewerkers en management.

Procesplan

Wanneer u binnen uw eigen bedrijf op zoek gaat naar nieuwe vormen van medezeggen­schap kan DEPIJL u een procesplan bieden om tot een mogelijk nieuwe invulling van de mede­zeggenschap te komen. Daarbij zullen deze belangrijke randvoorwaarden als leidraad fungeren, zodat er daadwerkelijk medezeggenschap plaatsvindt en het niet blijft bij meepraten.

U kunt zich natuurlijk ook afvragen of een nieuwe vorm wel nodig is. Zijn deze vier randvoorwaarden in de huidige vorm niet al voldoende gerealiseerd of kan daarin nog wat verbeterd worden?