Energietransitie

Eind jaren ‘70 werd mij de noodzaak van een energietransitie al duidelijk gemaakt. In het kader van Studium Generale aan de TU in Eindhoven heb ik een aantal hoogleraren geïnterviewd over de belangrijkste maatschappelijke gevolgen van technologie. Eén verhaal van de toenmalige hoogleraar Energietechniek is mij bijgebleven. Hij stelde dat de energievoorziening drastisch anders moest in de toekomst, want boven de 400 ppm (delen per miljoen) CO₂ in de atmosfeer zou dat drastische klimaatgevolgen gaan hebben. Inmiddels zitten we daar boven en de gevolgen beginnen zichtbaar te worden.

Het is mij dus al vrij vroeg duidelijk geworden dat er iets aan de CO₂ uitstoot moet gebeuren. Een energietransitie is noodzakelijk. Inmiddels begint het besef ook breder door te dringen dat er snel wat moet gebeuren. Individuele acties, zoals zonnepanelen aanschaffen, een warmtepomp installeren en elektrisch rijden helpen uiteraard, maar het grootste deel van onze energie wordt gebruikt in bedrijven. Ook daar moet wat gebeuren en er gaat ook wat gebeuren. De Europese Unie is druk bezig met klimaatbeleid en ook in eigen land is er een klimaat akkoord gesloten.

Gevolgen voor de organisatie

Deze energietransitie gaat ook gevolgen hebben voor jouw bedrijf. Om de gevolgen in te schatten is het belangrijk eerst in te schatten in welke categorie bedrijf jullie bedrijf valt:

1. Primaire CO₂ uitstoters: Dit zijn bedrijven wiens missie het is producten te leveren die CO₂ uitstoten. Denk aan de olie en gas industrie.
2. Secundaire CO₂ uitstoters: Dit zijn bedrijven waar CO₂ uitstoot inherent is aan de manier waarop hun product gebruikt of geproduceerd wordt. Denk aan de auto industrie, staalfabrieken en de elektriciteitscentrales.
3. Tertiaire CO2 uitstoters: Dit zijn alle bedrijven die fossiele energie gebruiken om hun producten en diensten te leveren. Daaronder vallen zowat alle bedrijven.

Voor categorie-1-bedrijven zal de transitie het meeste impact hebben, want hun bestaansrecht staat op het spel. Deze bedrijven moeten hun missie veranderen om te kunnen voortbestaan. Geen enkele strategie binnen de bestaande missie is op den duur houdbaar.

Categorie-2-bedrijven hoeven hun missie niet te veranderen, maar moeten wel een strategie ontwikkelen hoe ze hun product kunnen veranderen zodat het klimaatneutraal wordt. Bijvoorbeeld het bouwen van elektrische auto’s of staal produceren met groene waterstof.

Categorie-3-bedrijven zullen op zoek moeten naar andere vormen van energie om hun diensten en producten te kunnen blijven leveren. Bijvoorbeeld zonnepanelen op het dak plaatsen en daarmee de elektrische leaseauto’s laden e.d. Hier zijn de noodzakelijk veranderingen meer van tactische en operationele aard.

Enorme kluif

De energietransitie geeft de OR dus een enorme kluif om aan te sabbelen. Welke keuzes maak je als OR bij deze vraagstukken? Houd je vast aan het oude totdat het niet meer gaat of loop je voorop in de transitie en spoor je het management aan het bedrijf te transformeren? Beide keuzes zullen een herculische taak blijken, maar weglopen is ook geen optie willen we de wereld voor onze kinderen en kleinkinderen leefbaar houden.

Ik hoor graag wat er uit jullie discussie is voortgekomen.

zie ook: visie van de OR op de onderneming