Redelijke twijfel

Laatst was ik aan het zappen en viel net binnen in de film “12 angry man”. Deze film is een prachtige illustratie van besluitvorming in een willekeurig samengestelde groep die redelijke twijfel onder mat veegt.
Het verhaal gaat over een jury die moet besluiten of een jongeman schuldig is aan de moord op zijn vader. De jury zit opgesloten in een afgeleefde kamer van het gerechtsgebouw van New York. Het is drukkend warm en de airco doet het niet. In de rechtszaal is het bewijs zodanig gepresenteerd dat er bij elf van de twaalf juryleden weinig twijfel is dat deze jongen zijn vader heeft vermoord. De meesten denken dat ze snel van hun verplichting af zijn, deze drukkend hete kamer kunnen verlaten en weer hun normale leven kunnen oppakken.
Er is echter één jurylid dat wel twijfelt aan het gepresenteerde verhaal. Hij krijgt niet de gelegenheid zijn verhaal te doen. Enkelen in de groep intimideren hem, zodat hij zich aan de meerderheid conformeert. De groep krijgt van hem een uitweg. Hij zal zich aan de groep conformeren als de anderen nog steeds allemaal schuldig stemmen.

De omslag

De omslag komt als één jurylid dan toch niet schuldig stemt, omdat hij niet gediend is van de intimidatiepogingen vanuit de groep en het inhoudelijke verhaal wil horen. Dit verhaal is goed onderbouwd en wordt nuchter en feitelijk gebracht. De reacties die het oproept zitten vol vooroordelen en aannames die uiteindelijk niet overtuigen. De nuchtere en feitelijk aanpak overtuigt veel meer. Het leidt er ook toe dat enkele juryleden bevangen worden door het kritische puzzelvirus. De wil om te weten hoe het nu écht zit. Vanaf dat moment brengen meer juryleden hun eigen kennis en ervaring in om elementen uit de bewijsvoering te analyseren.
Uiteindelijk wordt elk element van de bewijsvoering onder loep genomen en ontkracht.
De eenling is inmiddels geen eenling meer en bij het grootste gedeelte van de jury bestaat nu gerede twijfel over de schuld van deze jongeman. Er blijft nog één man over die de jongen schuldig vindt. De worsteling tussen zijn hoofd en zijn hart is overduidelijk te zien. Inhoudelijk heeft hij geen argumenten meer en hij uit zijn overtuiging met veel emotie. Daar blijkt veel persoonlijke angst in te schuilen. Hij heeft namelijk een zeer slechte relatie met zijn zoon en denkt dat deze hem ook zou kunnen vermoorden. Als daar begrip voor komt vanuit de groep (“it’s not your son, let him live”) is ook hij om.

Emotie en ratio bij besluitvorming

Het fascinerende aan deze film vind ik dat hij zeer duidelijk laat zien dat emotie en ratio in de mens constant de strijd aangaan. De aannames, angsten, vooroordelen en overtuigingen van de deelnemers zitten een nuchtere analyse in de weg. Wil de groep verder komen dan moeten deze onderzocht worden, net zoals de feiten. Onderzoeken lukt alleen als we begrip hebben voor de aannames, vooroordelen, angsten en overtuigingen van elkaar. Wat je ook heel goed ziet in de film is dat de mens ook een rationeel wezen is. Hij vindt het leuk om te puzzelen en te ontrafelen. Die wetenschappelijke inslag kan al bij 4-jarigen geconstateerd worden (Volkskrant, 30 mei 2017). Als je dat weet aan te spreken in een groep dan ontstaat plotseling een gezamenlijk doel: namelijk een puzzel oplossen.

Gelukkig zijn er ook methodes die de besluitvorming kunnen stroomlijnen. Daarin is ruimte voor de ratio, maar ook voor vooroordelen, angsten en andere emoties. Ik kom jullie graag, in een wat koelere ruimte, helpen jullie besluitvorming te verbeteren.

zie ook: communicatie en assertiviteit